Categorie: Inspiratie

900 jaar Norbertijnen, op het Hoogfeest van St. Augustinus, 28 augustus 2021

Op zaterdag 28 augustus 2021 vierden wij in de Abdij van Berne, samen met onze participanten en Brongemeenschap, en samen met de broeders van Heeswijk en Tilburg en hun participanten en vriendenkringen, in een feestelijke eucharistieviering het jubileum van onze orde: 900 jaar! Bisschop Gerard de Korte was de hoofdcelebrant en hieronder treft u zijn overweging aan.

Broeders en zusters,
voor het oude Israël was God overal te ontmoeten.
Denk maar aan psalm 139: ‘waar ik ook ga of sta: Gij zijt bij mij’.
Maar voor datzelfde Israël waren er ook concentratiepunten van Gods aanwezigheid.
En dat was natuurlijk bij uitstek de grote tempel in Jeruzalem.
Daar was God bij uitstek te vinden. Vandaar dat wij weten dat Joden van allerlei streken naar Jeruzalem trokken op bedevaart om in de grote tempel van Jeruzalem te offeren en te bidden.

Vandaag hebben we geluisterd naar een hele mooie en ook wat opvallende tekst uit Jezus Sirach over die hogepriester Simon. Op een hele poëtische manier wordt die hogepriester geschetst en het lijkt te gaan over die hogepriester maar ik denk dat we kunnen zeggen ‘nee, het gaat natuurlijk uiteindelijk over de tempel’.
Alles wat er over die priester wordt gezegd is gekoppeld aan zijn werk in het heiligdom van de Heer.
De glans van deze priester is ontvangen vanuit de verbondenheid met het huis van God, plek van Godsontmoeting bij uitstek.

Ook Jezus, we weten het: Hij trok bij gelegenheid van de hoge feesten van Israël op naar Jeruzalem, om daar in het huis van zijn Vader te bidden.
En Hij was boos, op één van de plekken in het Nieuwe Testament waar Jezus zelfs beschuldigd kan worden dat Hij geweld gebruikt heeft, toen Hij zag dat dat huis van God een markthal was geworden waar allerlei offerdieren werden verhandeld. “Dit is een huis van gebed, dit huis van mijn Vader is een huis van gebed. Maak er toch geen markthal van.”
En tegelijkertijd weten we óók dat Jezus de tempel heeft gerelativeerd. Voor Joodse oren denk ik nogal dramatische taal “Breek deze tempel af en Ik zal hem in drie dagen doen herrijzen”.
We weten: op het moment dat het evangelie geschreven is, de tempel al verwoest was. Er was geen tempel meer in Jeruzalem aan het einde van de eerste eeuw.
Maar tegelijkertijd is er in de Christelijke beleving een verschuiving gekomen van een gebouw van hout en steen, hoe mooi ook, naar de persoon van Christus zelf. Hij is immers dat huis dat na drie dagen weer is opgebouwd.
Uiteindelijk gaat het in ons christelijk geloof om de vriendschap, om de verbondenheid met de opgestane Heer, de levende Christus, dat kloppend hart van het christelijk geloof. En wij zijn geroepen om de weg te gaan van de navolging. Om, met de woorden van het evangelie van vandaag, onze talenten zo goed mogelijk te ontwikkelen.
De parabel van de talenten is een ingewikkelde parabel met allerlei vragen die het oproept. Maar misschien mogen we er vandaag dit van zeggen: als we nadenken over ‘wat zijn dan die talenten?’ Is dat niet alles wat God aan ons geschonken heeft? Alles wat we zijn en hebben? En heel opvallend is dat die derde knecht, die derde dienaar, dat die er niets mee gedaan heeft, staat er in de tekst “omdat die angstig was”. “Uit angst heb ik het geschonken talent begraven… hier hebt u het terug.” 

We vieren vandaag 900 jaar Norbertijns leven. Terug naar 1121. 
Door de eeuwen heen heeft Norbertus grote invloed gehad. Als je zijn levensschets leest dan zie je hoe breed zijn invloed al was om overal in heel West Europa hij gewerkt heeft en invloed had. En het woord dat dan valt, ik las het ook vorige week in dat mooie artikel in het Brabants Dagblad, is dan ‘Vita Mixta’. Wat kenmerkt Norbertijns leven? Dat is die combinatie van contemplatie en actie. En hoezeer hebben die Norbertijnen dat ook in Nederland, in ons eigen Brabant, gestalte gegeven. Automatisch denk ik dan aan Pater Van den Elzen die natuurlijk een enorme rol gespeeld heeft bij de emancipatie van de Brabantse boeren; hen geholpen heeft om hen een fatsoenlijk leven te geven door samen te werken, door coöperaties te vormen. 
Zo zijn de talenten van de Norbertijnen in beeld gekomen, die combinatie van gebed, van contemplatie en van actie. Steeds opnieuw in de prachtige abdijkerk samenkomen om te zingen en te bidden, om te luisteren naar het Woord, om Christus te ontmoeten in het sacrament om dan van daaruit in actie te zijn. Ook in meerdere parochies van ons bisdom. Om er te zijn met een prachtige uitgeverij en een boekwinkel. Om er te zijn, vanochtend las ik dat nog in een sympathieke ingezonden brief in het Brabants Dagblad, voor Syrische en andere vluchtelingen. Om zo te laten zien wat het betekent te woekeren met de jouw geschonken talenten. 

Het thema was: ‘Verworteling en de vleugels uitslaan’. Wortels en vleugels. Geworteld in negen eeuwen Norbertijns leven en tegelijkertijd uitkijken naar de dag van morgen. 
Als het gaat om de toekomst van de Kerk, ook de kerk van ’s Hertogenbosch, dan spreek ik althans veel over kwetsbaarheid. Ik denk dat dat een woord is dat de kerk van vandaag het meest karakteriseert. Dat geldt denk ik ook voor het religieuze leven. We weten van onze kwetsbaarheid. Veel is over de toekomst niet te zeggen. Maar we mogen wel ervan overtuigd zijn dat de opgestane Heer, dat Jezus Christus met ons meetrekt, die toekomst tegemoet. En dat kan ook voldoende zijn om hoopvol te blijven om te doen wat ons te doen staat, wetend dat, zoals Paulus dat zegt, de ene plant en de ander begiet, maar dat God uiteindelijk de groeikracht geeft, ook voor Norbertijns en ander religieus leven naar de toekomst toe. 
Ik ben oprecht dankbaar voor het feit dat de sterke polarisatie zoals die in het recente verleden is geweest, is weggeëbt; dat bisschop en abt op een vriendschappelijke manier met elkaar kunnen omgaan. Dat we samen weten voor eenzelfde taak te staan: dat evangelie van Christus door te geven aan de nieuwe generaties. Dat we zo de krachten bundelen in die kwetsbare kerk van vandaag, mensen zijn die onze talenten zichtbaar maken. 
De lezing van vandaag was genomen uit Jezus Sirach. 
In het directorium werd gewoon de lectio continuo aangehouden, ik heb er ook over gepreekt vanochtend in de kathedraal. En daar valt een heel mooi woord op: Philadelphia. Paulus spreekt in de eerste brief aan de Tessalonicenzen over Philadelphia, over ‘broeder- en zusterliefde’.  Is dat niet precies waartoe u geroepen bent als Norbertijnse gemeenschappen hier en ook in Hierden en op andere plekken in ons land, maar waar we als gedoopten allemáál toe geroepen zijn: Philadelphia, broeder- en zusterliefde gestalte geven, vandaag en morgen. In kracht van de heilige Geest zijn we tot veel in staat. 
Amen.
Hieronder ziet een afbeelding van de boekenlegger die tijdens de communie werd uitgereikt. Met de uitleg van de symboliek die gebruikt is.

De stam staat voor onze diepgewortelde basis in de traditie.
Op deze stam ligt het Boek dat ons inspireert bij het zoeken naar de invulling van ons religieuze leven.
Het is ook het boek van onze norbertijnen geschiedenis. De rechterpagina is nog onbeschreven. Daar is plek voor het verhaal van de toekomst.
De vlinders staan voor de mogelijkheden waarin ons leven zich naar de toekomst toe kan ontpoppen.

Gebeden om roepingen

Elk jaar wordt er een boekje uitgegeven waarin voor elke maand, te beginnen met Mei, een gebed om roepingen is geschreven. Roepingen voor het ambt van priester of diaken of voor het religieuze leven.
U kunt het boekje hier downloaden.

Pasen in een mensenleven

Er is een prachtig boek uitgekomen van Charlie Mackesy, vertaald door Arthur Japin. Het heet “De jongen, de mol, de vos en het paard” Daarin staat:
‘Soms’, zei het paard. ‘Hoezo soms?’ vroeg de jongen.
‘Soms is alleen al opstaan en doorgaan moedig en geweldig.’

Film ter bezinning in de veertigdagentijd

De veertigdagentijd is bij uitstek een tijd waarin de woestijnervaring een bijzondere plaats inneemt. Het verhaal van het volk dat, bevrijd van de slavernij, over het vrijgekomen pad door de zee trekt. Het zijn de eerste schreden richting het beloofde land. Maar aan de andere kant van het pad is er woestijn. Een kale, dorre vlakte met zover je kunt kijken de uitgestrektheid van het gele zand als een beeldspraak voor hoe het leven soms is. We zijn onderweg om een gelukkig leven te leiden. Maar soms ervaren we het leven als lijden. Dan ervaren we ons leven als een bestaan midden in die dorre woestijn. Het volk trekt veertig jaar door de woestijn met als tochtgenoot hun God die zich aan Mozes heeft laten kennen als ‘IK ZAL ER ZIJN’.

Voor de veertigdagentijd van dit jaar 2020 hebben we het thema: ‘raak de wonden aan’ gekozen. We staan stil bij wat ons in het leven kan verwonden en we staan stil bij de wonden van Jezus die door Thomas aangeraakt worden. De wonden die daarmee een teken van hoop zijn. De hoop dat de dood niet het laatste woord heeft, maar dat er leven in overvloed mogelijk is.

Om elkaar te inspireren hebben we voor deze vastentijd verschillende bijeenkomsten ter bezinning gepland, waaronder een filmavond. Door de situatie rondom het coronavirus, heeft deze avond afgelopen vrijdag plaatsgevonden in de besloten kring van onze twee gemeenschappen. 

Deze avond stond in het teken van de film: The Broken Circle Breakdown. Als iets in een mensenleven diepe wonden slaat, is het de dood van een geliefde. In het verhaal van deze film sterft een kind, een kleuter nog. De ouders zijn door dit sterven midden in de woestijn van het leven beland. Het lukt ze niet elkaar te vinden in de verwerking van hun verdriet. De film toont de harde realiteit van het leven na de dood.
Het toont de worsteling en de grote vragen die lijden en dood oproepen. Het stel heeft elk een heel eigen manier om met het verdriet om te gaan. Waar de vrouw troost vindt in religie, klaagt de man op een heel   indringende manier God en God-gelovers aan. De worsteling van de man en de vrouw en de liefde die niet sterk genoeg lijkt om elkaar te vinden, worden prachtig verbeeld met minimale, maar indringende dialogen. Dit geheel wordt ondersteund en verdiept door de muziek van de Bluegrass-band waarin het jonge paar speelt. Muziek in combinatie met diepe levenswijsheden in de teksten. 

Als uiteindelijk het leven voor de vrouw niet meer te dragen is en zij kiest om te sterven, blijkt dat de liefde diep van binnen altijd is blijven bestaan. Door de grote hoeveelheid ingenomen medicijnen is de vrouw hersendood en wordt door een beademingsapparaat in leven gehouden. Vlak voor het uitschakelen van de beademing fluistert de ruwe, stoere man nog even iets in haar oor: “Doe de groeten aan onze dochter als je haar ziet.” Bij de aftiteling klinkt het lied: ‘Where the soul never dies.”

The Broken Circle Breakdown, een film van Felix van Groeningen uit 2012, is op DVD uitgebracht en ook via verschillende streamingsdiensten online te zien.

Gebed dat de abt ons aanreikte

Eeuwige, samen met velen richt ik mij tot U, en ik bid U: Toon uw nabijheid aan allen die zich angstig en onrustig voelen, aan wie zich zorgen maken over zichzelf en over de mensen die hen dierbaar zijn. Schenk genezing en kracht aan alle zieken, aan hen die alleen zijn, aan mensen zonder vrienden of familie. Sterk allen die werken in ziekenhuizen en woon- en zorgcentra, in scholen en kinderdagverblijven,  in huizen waar kwetsbare mensen wonen. Geef wijsheid en moed aan alle politieke leiders en aan allen die verantwoordelijkheid dragen over anderen. Neem allen die door het coronavirus gestorven zijn  op in uw vrede, en troost allen die om hen rouwen. Toon mij waar en hoe ik iets kan betekenen  voor de mensen rondom mij, maak mij zelf tot een teken van liefde en menslievendheid.  

Wereldwijd Gebed

Vanuit de KonferentieNederlandseReligieuzen ontvingen wij onderstaande prachtige tekst: (klik hier voor een pdf van deze tekst in het Engels, Italiaans, Spaans en Frans)

Isolatie
Ja, er is angst.
Ja, er is isolatie.
Ja, er wordt gehamsterd.
Ja, er is ziekte.
Ja, er is zelfs dood
Maar,
Ze zeggen dat je in Wuhan na zoveel jaren van lawaai
de vogels weer kan horen zingen.
Ze zeggen dat na slechts een paar weken van rust
de lucht niet langer stijf staat van de smog
maar blauw en grijs en helder is.
Ze zeggen dat in de straten van Assisi
mensen elkaar toezingen
over de lege pleinen
en hun ramen openhouden,
zodat zij die alleen zijn
de geluiden van families
om hen heen kunnen horen.
Ze zeggen dat een hotel
in het westen van Ierland
gratis maaltijden aanbiedt
en bezorgt bij hen die aan huis gebonden zijn.

Vandaag is een mij bekende jonge vrouw
druk bezig om in haar buurt
flyers te verspreiden met haar nummer,
zodat de ouderen iemand hebben
die ze kunnen bellen.
Vandaag bereiden kerken, synagogen,
moskeeën en tempels zich voor
om dakloze, zieke en vermoeide mensen
te kunnen verwelkomen
en onderdak te bieden.
Over de hele wereld beginnen mensen
te vertragen en te reflecteren.
Over de hele wereld kijken mensen
op een nieuwe manier naar hun buren.
Over de hele wereld worden mensen
ontvankelijk voor een nieuwe realiteit,
voor hoe groot we eigenlijk zijn
en hoe klein onze feitelijke controle,
voor wat er werkelijk toe doet.
Voor liefde.
Dus we bidden en realiseren ons:
Ja, er is angst,
maar er hoeft geen haat te zijn.
Ja, er is isolatie,
maar er hoeft geen eenzaamheid te zijn.
Ja, er wordt gehamsterd,
maar er hoeft geen gierigheid te zijn.
Ja, er is ziekte
maar de ziel hoeft niet te lijden.
Ja, er is zelfs dood,
maar er kan altijd
een wedergeboorte van liefde zijn.
Word je bewust van de keuzes die je maakt
voor je leven nu.
Vandaag: Adem.
Hoor,
achter de fabrieksgeluiden van je paniek,
zijn de vogels weer aan het zingen,
klaart de hemel op,
is de lente in zicht.
En altijd worden we omringd door Liefde.
Open de ramen van je ziel.
En al ben je niet in staat
om de ander over het lege plein aan te raken:
Zing.

Richard Hendrick, OFM
13 maart 2020