We kunnen natuurlijk, als we het over sacramentsdag hebben, een duik in de geschiedenis nemen. We komen dan processies tegen met bruidsmeisjes, baldakijns en monstransen. Een vrije donderdag over het hele land. Dan komen we tegen dat het ontstaan is als uiting van ons katholiek geloof, tegen het protestantisme in de 16e eeuw. Maar daar doen we anno 2023 niets mee. Dat is nostalgie en verleden tijd.
Het is beter te kijken naar de betekenis van het sacrament voor ons in deze tijd en deze cultuur. Dan is het goed om eerst te kijken naar het begrip ‘sacrament’, want dat is geen begrip dat we dagelijks in ons mond nemen. Ik doe een poging om het begrip in te kaderen en te plaatsen in ons leven.
Ons leven hebben we gekregen van onze schepper, God, zo geloven wij. Daarmee drukken we uit dat God, die liefde is, de basis is voor ons leven. Uit liefde zijn we geboren, in liefde groeien we op en vanuit de liefde leven we ons leven. Dat geeft zin aan ons bestaan, dat wel heel karig wordt als er geen liefde is. En dan hebben we het niet over de platte lichamelijke uiting van de liefde, dat is maar de buitenkant. Diep van binnen ervaren we onze verhouding met andere mensen, met onze naasten, onze partners, onze kinderen en kleinkinderen, onze vrienden, zelfs voor de mensen die we niet kennen.
Liefde is een begrip dat we niet zo gemakkelijk kunnen omschrijven; we voelen het, we ervaren het. Die liefde zien als basis voor ons leven; dat is met andere woorden, God ervaren als gids en leidsman in ons leven. God gaat met ons op pad, wij gaan met God op pad. Dat is verweven in ons hele bestaan.
Maar af en toe willen we toch uitdrukking geven aan die ervaringen van liefde, aan God. Bij de geboorte van een kind, zijn we dankbaar en ervaren we Gods aanwezigheid; bij een huwelijk, wanneer twee mensen elkaar trouw beloven, ervaren we dat er iets gebeurt dat groter is dan ons hart: het heeft met God te maken. Wanneer iemand aan het einde van zijn leven komt, vragen we sterkte en kracht voor die laatste levensfase. Wanneer jongeren volwassen gaan worden, vragen wij diezelfde kracht om uit te groeien tot een goed mens. Al deze momenten zijn zo doordrongen van de liefde die wij voor elkaar voelen, dat we zeggen: dat heeft met God van doen; daar ervaren we heel expliciet iets van God; daar gebeurt God.
Het intensiefste ervaren we dat in het delen van brood en wijn, het Lichaam en Bloed van Christus. Daarmee geven we aan dat we elkaar het leven gunnen, we breken als het ware ons leven om het aan de ander uit te delen. En dat brood en die wijn, zijn dan symbolen voor veel grotere zaken. We delen ook ons verdriet, onze vreugde, onze blijdschap, onze boosheid, onze emoties. We delen onze ervaringen, onze gedachten en ideeën. Zo delen we met elkaar het leven. En daar zijn we dankbaar voor, naar elkaar toe en naar God toe. We zijn God dankbaar dat we mogen leven en dat we dat leven mogen delen met elkaar.
Al die momenten, geboorte, volwassen worden, de laatste levensfase, het leven delen; daar besteden we aandacht aan in de verschillende sacramenten. Het zijn zulke, van God doortrokken ervaringen, dat we daar uitdrukking aan willen geven. Daarom laten we kinderen dopen na hun geboorte, laten we onze kinderen vormen als ze volwassen worden, geven we mensen het laatste sacrament aan het eind van het leven. Daarom gaan we naar de eucharistieviering; omdat we dankbaar zijn en willen zeggen: hier ervaren we sporen van God.
Het is goed, ook in deze tijd, om eens per jaar stil te staan bij die grote momenten van het leven. Daarom vieren we sacramentszondag, om ons weer bewust te zijn van het belang van deze ervaringen. Daarbij mogen we natuurlijk niet vergeten dat God, de liefde, de basis is voor al die ervaringen.
Daarom aan ons de vraag: spreken wij over God bij zulke ingrijpende ervaringen? Is God onze leidsman, onze gids?